Complexe bomruiming

In Moordrecht, nabij de spoorbrug over de A20, zijn in november twee niet-ontplofte 500-pondsbommen uit de Tweede Wereldoorlog geruimd. In de gemeenten Zuidplas, Gouda en Waddinxveen gold die nacht een noodverordening.

Het afgelopen jaar werd de ruiming voorbereid. Michael de Man, adviseur Openbare Orde en Veiligheid bij de gemeente Zuidplas, vertelt dat dit de zwaarste en - vanwege de ligging - de meest complexe explosieven waren waarmee de gemeente te maken heeft gehad. “Normaal wordt een terp van staal en zand over de bommen gebouwd om de veiligheidsmarge te verkleinen. Dat was hier onmogelijk, omdat de spoorlijn zou verzakken door het gewicht”, legt hij uit.

Voorbereiding

Meer dan vijftig partijen waren betrokken bij de voorbereiding, waaronder politie, defensie, Rijkswaterstaat, ProRail en VRHM. De snelweg A20, drie spoorlijnen, twee provinciale en meerdere gemeentelijke wegen werden afgesloten. Michael: “Om een verkeerschaos te voorkomen, moest dit goed worden voorbereid. Normaal gesproken moet de afsluiting van een spoorlijn of snelweg jaren van tevoren worden aangevraagd. Gelukkig is in overleg met ProRail en Rijkswaterstaat een moment gevonden waarop dit eerder kon.”

Noodverordening

De veiligheidsmarge viel in de gemeenten Zuidplas, Gouda en Waddinxveen. Hier gold een noodverordening. Met de drie burgemeesters werden in de intergemeentelijke driehoek met de politie en het Openbaar Ministerie afspraken gemaakt over bijvoorbeeld het niet opvolgen van de verordening. Michael: “Het kon niet zo zijn dat in Zuidplas anders op een overtreding gereageerd zou worden dan in Gouda.”

Omwonenden waren vooraf via brieven, pers en een informatiebijeenkomst geïnformeerd. Michael: “Ook de lokale pers pakte de informatie goed op en deelde onze informatie over de noodverordeningen en de aard van de bomruiming met de bewoners.” Op de dag zelf was het klantcontactcentrum van de gemeente bereikbaar voor niet-spoedeisende vragen.

Verkeersongeval

De voorbereiding op de ontmanteling verliep goed. Binnen een straal van 300 meter werden bewoners geëvacueerd en opgevangen. Dat gold ook voor hun dieren: de paarden uit een manege in de omgeving werden elders gestald. Een gebied tot een straal van 2,5 kilometer eromheen werd afgesloten voor alle verkeer. Binnen deze zone, waar zich ongeveer 300 bedrijven en 300 woningen bevinden, moest iedereen binnen blijven. “Het enige wat tegenzat was een verkeersongeval die avond op de provinciale weg”, vertelt Michael. “De verkeersregelaars die onderweg waren om kruispunten af te sluiten kwamen in de file te staan.” Uiteindelijk werden de wegen een uur later dan gepland afgesloten. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) startte alsnog volgens planning om twee uur ’s nachts met de kritieke werkzaamheden.

Operationele teams

Verkeersregelaars en de politie zorgden ervoor dat niemand het gebied betrad of inreed. Het luchtruim boven de bommen werd tijdelijk gesloten voor vliegverkeer. De EOD ontmantelde de bommen in ongeveer drie uur. Een drone van defensie cirkelde boven het gebied met een warmtebeeldcamera om te controleren of er daadwerkelijk niemand buiten was. Michael: “De drone-beelden werden door twee operationele teams - het crisisteam en team bevolkingszorg - vanuit het gemeentehuis uitgekeken. In totaal waren er zo’n 150 mensen aan het werk tijdens de bomruiming.” De ontmantelde 500-ponders werden aan het einde van de nacht onder politiebegeleiding naar de kust geëscorteerd waar ze tot ontploffing zijn gebracht.